Go to Main Potempski Family Page

Write to the Page administrator

 

Town and Democracy of Warsaw - Space of Polish Freedom 2006.

Open Archtecture Competition. The goal for this competition was a creation by space forms by young artists and architects of a democratic and republican traditions of Warsaw, a capital of Poland.

Space for competision designs was defined by a part of embankment at the base of an Old and New Town limited by Slasko-Dabrowski Bridge from the South and by Gdanski Bridge from the North.

The team of Łukasz Maleszewski, Beata Pietkiewicz and Mateusz Potempski won a honourable position.

Instytut Stefana Starzyńskiego,

oddział Muzeum Powstania Warszawskiego

serdecznie zaprasza na otwarcie wystawy

MIASTO I DEMOKRACJA

WARSZAWA - PRZESTRZEŃ

POLSKIEJ WOLNOŚCI 2006

w Arkadach Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie

29 maja 2006 roku

Zamek Królewski w Warszawie, Sala Kinowa, Arkady Kubickiego

 

Dyskusja pokonkursowa

Dr Krzysztof Domaradzki

Dr Dariusz Gawin

Jan Ołdakowski

Prof. Andrzej Rottermund

Dariusz Śmiechowski

 

Celem konkursu było stworzenie przez młodych artystów i architektów koncepcji, przekazujących i rozwijających w formach przestrzennych tradycje demokratyczne i republikańskie Warszawy jako stolicy Rzeczpospolitej.

Przestrzeń dla projektów konkursowych tworzył fragment nabrzeża u stóp Starego i Nowego Miasta, zamknięty od południa Mostem Śląsko-Dąbrowskim, a od północy Mostem Gdańskim.

Zespół w składzie: Łukasz Maleszewski, Beata Pietkiewicz, Mateusz Potempski

WYRÓŻNIENIE

 

Demokracja w XXI wieku to, naszym zdaniem, społeczeństwo obywatelskie. Wydaje nam się, że działalność obywatelska jest jedyną, poza powszechnym prawem wyborczym, formą oddziaływania na otaczającą nas rzeczywistość.

 

Teren podzamacza jest idealnym - ze względów zarówno historycznych (sąsiedztwo Starego Miasta i Zamku Królewskiego), jak i komunikacyjnych - miejscem na stworzenie, zawartej w tytule konkursu, „przestrzeni polskiej wolności”. Przestrzeni wolności, czyli miejsca dla obywatela - miejsca, gdzie każdemu wolno zaistnieć, wolno być i działać - przestrzeni publicznej. Miejsca, gdzie każdy może przyjść - więcej - każdy chce przyjść. Przyjść, spotkać się ze znajomymi, posiedzieć w kawiarni, pójść na koncert, na sztukę teatralną, umówić się z dziewczyną, ale także - a może przede wszystkim - zrobić coś pozytywnego, coś dla idei - zaistnieć w demokracji. Proponujemy stworzenie pewnego rodzaju targu organizacji społecznych, obywatelskich i pozarządowych
- kompleksu mieszczącego siedziby, centra szkoleniowe i informacyjne w/w organizacji.
Stworzyliśmy Wyspę. Dlaczego wyspę?
Przestrzeń obywatelska - publiczna, którą chcemy kształtować na tak wielkim terenie, nie może być przypadkowa. Nie może być także prostym wypełnieniem, czy też uzupełnieniem istniejącej zabudowy staromiejskiej. Łącząca tę przestrzeń idea wymusza stworzenie niezależnego kompleksu - swoistej „wyspy Wolności i Demokracji”. Postanowiliśmy potraktować wyspę dosłownie, gdyż ma ona, naszym zdaniem, uzasadnienie nie tylko ideowe, ale także historyczne oraz wytwarza atrakcyjny
- nowy dla Warszawy - miejski charakter wybrzeża. Najważniejsze jednak jest, że demokracja to przede wszystkim wolność. Wolność, która daje możliwość ciągłych przemian i modyfikacji. One natomiast zachodzą zwykle z upływem czasu, dlatego też nasza propozycja zagospodarowania przestrzeni Wyspy ma w swym założeniu charakter modyfikowalny, a nawet tymczasowy. Jest propozycją na dziś. Przyszłości nie znamy.

 
KONCEPCJA URBANISTYCZNO—ARCHITEKTONICZNA
Wyspa na Wiśle - na pierwszy rzut oka - może wydawać się ciałem obcym. Śledząc jednak historię i bieg królowej polskich rzek warto zauważyć, że przez wieki tworzyły się na niej wyspy, co więcej - do XV wieku płynęła ona bezpośrednio pod skarpą na której znajduje się Zamek Warszawski wraz ze Starym Miastem. Następnie, przez stulecia, „wyrywano" z koryta Wisły kolejne połacie terenu, które błyskawicznie ulegały, w większości nieuregulowanemu, zagospodarowaniu. Po II wojnie światowej cały teren stał się założeniem parkowym z Wisłostradą skutecznie izolującą miasto od rzeki.
Tworząc Wyspę chcemy połączyć dwie — pozornie wykluczające się - koncepcje zagospodarowania warszawskich wybrzeży: regulującą rzekę oraz zachowującą naturalny charakter Wisły. Przywracamy, na odcinku między Ogrodami Zamkowymi, a budynkami PWPW, historyczny bieg rzeki wykopując kanał o zmiennej szerokości (od 20 do 60 metrów). Od strony rzeki natomiast dodajemy niewielką ilość terenu w celu uzyskania bardziej naturalnego i naszym zdaniem estetycznie atrakcyjniejszego kształtu tak powstałej wyspy. Od strony Starówki planujemy uzupełnić zabudowę, aby stworzyć prawdziwie miejski charakter zachodniego wybrzeża kanału. Wzdłuż niego ma biec wiślany bulwar pełen klimatycznych nadbrzeżnych kawiarni, restauracji, sklepików, galerii i klubów (podział na funkcję - pkt. 3). Wyspa, którą całą obiega bulwar, w zachodniej części jest także gęsto zabudowana. Tworzy to prawdziwie miejski klimat rzeki, którą przecina pięć mostków tworzących, wraz ze
Starówką, wspólny, przenikający się organizm miejski. Główna arteria Wyspy - „Szklana Ulica” - ma swój początek na Rynku Mariensztatu. Następnie biegnie pod trasą W-Z, wzdłuż Arkad Kubickiego, przez projektowane Muzeum Demokracji na most. Za mostem ulica jest już na Wyspie i zostaje schowana pod szkłem. Już jako kręgosłup Wyspy dochodzi do Placu Głównego, na którym otwiera się na Wisłę, żeby potem znowu schować się w „szklanym tunelu” i przez kolejny most wrócić na lewy brzeg rzeki. Kręgosłup ten dzieli swoim łukiem Wyspę na dwie części - część zachodnią: miejską, zabudowaną, „ciasną” - analogiczną do miejskiego charakteru zabudowy staromiejskiej - część wschodnią - zieloną, parkową, naturalną — analogiczną do dzikiego i naturalnego charakteru wybrzeża praskiego oraz nawiązującą do parkowego założenia Ogrodów Zamkowych i parku między budynkami PWPW, a Mostem Gdańskim. Tak podział wyspy powiązuje i naszym zdaniem scala dwa brzegi rzeki. Powoduje, że miasto, zaczyna wreszcie odwracać się w stronę Wisły

 

GŁÓWNE ELENENTY WYSPY
• PRZESTRZEŃ ORGANIZACJI OBYWATELSKICH

Zachodnia, zurbanizowana część wyspy podzielona została geometrycznie na kwartały o wymiarach od 20x30 m. do 35X50 m. Charakter zabudowy zakłada indywidualne podejście każdego z użytkowników kwartału do architektury swojej działki. Jedynym ograniczeniem jest nie przekraczalna wysokość 6 metrów. Zróżnicowana forma powstałych obiektów stworzy obszar w swoim wyglądzie podobny do Światowych Wystaw EXPO, gdzie każde państwo przygotowuję i buduje swój autorski budynek. Pawilony mogą być zajmowane przez jedną lub grupę organizacji. Mogą mieścić siedziby główne, centra szkoleniowe dla wolontariuszy, punkty rekrutacji nowych członków, punkty informacyjne, sklepiki, drobną gastronomię, czy różnego rodzaju kompleksy konferencyjno-edukacyjne. Zakłada się stopniowe - w miarę potrzeb - indywidualne zabudowywanie kolejnych kwartałów.


• SZKLANA ULICA
Ulica ta jest kręgosłupem Wyspy. Geneza jej przebiegu została szczegółowo wyjaśniona powyżej. Ulica na wyspie jest zamknięta, aczkolwiek posiada częste wyjścia na Park Południowy. Od strony zachodniej pawilony przy Szklanej Ulicy przylegają do niej i otwierają się na nią zróżnicowanymi usługami (sklepy, kawiarnie, gastronomia, księgarnie, itp.) Arteria, dzięki zamknięciu pełni funkcję darmowej, klimatyzowanej (ogrzewanej w zimie lub chłodzonej w lato) przestrzeni publicznej. Otwarta całą dobę jest ciągle wypełniona ludźmi. Ulica ta jest wyłącznie piesza.


• PLAC GŁÓWNY
Plac, o wrzecionowatym kształcie (największe wymiary: 6o. m. na 230 m.) przylega do wschodniego wybrzeża Wyspy otwierając się całą swoją długością na Wisłę. Plac jest w pewnym sensie rozszerzeniem Szklanej Ulicy. W ok. 1/3 jest przykryty dachem opartym na kolumnach podobnej konstrukcji jak w Szklanej Ulicy. W swoich skrajnych - północnej i południowej - częściach szklane zadaszenie dochodzi do rzeki. Posadzka Placu "schodzi” do rzeki dużymi schodami (o posuwie 1,5 m.), które mogą
służyć także jako miejsca do siedzenia, czy też odpoczynku. Od strony zachodniej plac okalają usługi umieszczone pod przykrytą częścią Placu.


• SCENA NA WYSPIE
Wielofunkcyjna, plenerowa scena przygotowana do wykorzystania przy rodzaju przedstawieniach, koncertach i imprezach masowych. Ze względu na swoje położenie (atrakcyjne krajobrazowo tło - rzeka, mosty i rokokowa fasada Zamku Królewskiego) i wielkość możliwej widowni staje się najlepszym, warszawskim miejscem do organizacji masowych imprez, takich jak Sylwester, koncerty gwiazd muzyki popularnej, czy Wielki Finał WOŚP. Ponieważ scena znajduje się na zakończeniu Parku Południowego, to cała przestrzeń parku może służyć jako teren pod widownię. Pozwala to na zgromadzenie w jednym miejscu ok. 6o tysięcy
widzów.

• BULWAR WRAZ Z PŁYWAJĄCYMI POMOSTAMI
Wokół całej wyspy zaplanowany został bulwar szerokości 8 metrów. Znajduje się on na zalewowo bezpiecznej wysokości 1 metra nad ewentualnym, najwyższym stanem wody zanotowanym podczas powodzi w 1997. Chcemy jednak stworzyć możliwość doświadczania wody z bliska, dlatego też od strony wschodniej - praskiego brzegu oraz na północnych i południowych krańcach wyspy zaprojektowaliśmy drugi drugi bulwar jako konstrukcję pływającą. Pływające pomosty mają szerokość 6 metrów i biegną równolegle do brzegu wyspy. Ich krawędź od strony wyspy prowadzona jest na szynach, a ich podstawa leży na pływających
zbiornikach wypornościowych. Dzięki temu pomosty zawsze utrzymują się na poziomie rzeki - zależnie od pory roku, a co za tym idzie i stanu i stanu wody wznoszą się lub opadają. Z bulwarem głównym łączy je kładka na przegubie wzorowana na trapach z Żaglowców (krawędź położona niżej jeździ po pływających pomostach na kółkach - kąt nachylenia kładki jest zależny od stanu wody). Na Wyspie, na północ od placu znajduje się 100 metrowy odcinek pływającego bulwaru przeznaczonego także do cumowanie żaglówek oraz przystanek Wisłobusu.


• PARK POŁUDNIOWY
Największe założenie parkowe na Wyspie. Stanowi jednocześnie: teren przeznaczony na widownię dla imprez organizowanych na Scenie oraz park. Cała przestrzeń między placem przed Sceną, a Szklaną Ulicą jest trawnikiem (dostępnym dla pieszego), na którym zostały luźno zasadzone niskie drzewa (do 8 metrów).

 

• PARK SZTUKI (PÓŁNOCNY)
Przestrzeń parku jest sceną dla przedstawień teatrów alternatywnych ulicznych, które mają obok swój punkt informacyjny z zapleczem (drugi pawilon od kanału z dziedzińcem od strony Szklanej Ulicy). Podobnie jak w parku południowym cała przestrzeń między bulwarem nadrzecznym, a Szklaną Ulicą jest dostępnym dla pieszego trawnikiem, na którym zostały luźno zasadzone niskie drzewa (do 8 metrów).


OBIEKTY W ZABUDOWIE STAROMIEJSKIEJ
Tkanka Starego Miasta schodząca ze skarapy do projektowanego nabrzeża jest niewystarczająco zagęszczona. Aby stowrzyć miejski charakter tego brzegu planujemy uzupełnienie go o następujące budynki:

 
• MUZEUM DEMOKRACJI WRAZ Z OGRODAMI ZAMKOWYMI I PARKIEM RZEŹBY


• ROZBUDOWA OGRODÓW ZAMKOWYCH, Aż DO WISŁY I TRASY W-Z Z PRZEPROJEKTOWANYMNI ROZJAZDAMI

 
W miejsce wyburzonych budynków biurowych znajdujących się w sąsiedztwie Arkad Kubickiego i Ogrodów Zamkowych proponujemy Muzeum Demokracji. Interaktywne Muzeum z ekspozycjami posługującymi się najnowocześniejszymi technologiami wystawienniczymi. Wokół Muzeum zaprojektowaliśmy centrum edukacji o polskich tradycjach i doświadczeniach demokratycznych, które miałoby na celu zwiększyć świadomość społeczną - szczególnie u młodych. W programie muzeum byłaby szeroko zakrojona współpraca z samorządami szkolnymi i studenckimi na terenie całego kraju. Muzeum w naszych wyobrażeniach uzupełniało by ofertę muzealną Zamku Królewskiego. Natomiast Park Rzeźby - zlokalizowany między Muzeum a wybrzeżem kanału - chcemy by był przestrzenią nieskrępowanego wyrazu artystycznego. Na nieregularnych obszarach pokrytych trawą znalazłoby się miejsce na ekspozycję rzeźb zarówno współczesnych, jak i zabytkowych.
Architektura Muzeum byłaby w całości schowana pod trawą, płynnie przenikającą się z Parkiem Rzeźby. Spowodowane jest to potrzebą stworzenia w tym miejscu formy nie przysłaniającej i nie dominującej architektury Zamku Królewskiego. Kontynuacja Szklanej Ulicy wchodziłaby w publicznie dostępny tunel, w którym znajdowałoby się główne wejście do Muzeum. W krajobrazie cały kompleks będzie wyglądał jak skarpa staromiejska o zmniejszonym kącie spadku płynnie przechodząca w park.

• KOMPLEKS KLUBOWO-KAWIARNIANY
Warszawa nie ma jednego skupiska klubowo-kawiarnianego, które by żyło całą dobę i było w pełni bezpieczne — a dodatkowe malowniczo położone. Proponujemy kompleksową zabudowę całego kwartału nadbrzeża kanału wraz ze skarpą. Wielkość kompleksu pozwoli na lokalizację różnego rodzaju miejsc rozrwyki, aby każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Kompleks klubowo-kawiarniany to trzy kwartały zabudowane w systemie atrialnym z dziedzińcami przykrytymi szklanymi dachami. Wszystkie budynki kompleksu mają wysokość nie przekraczającą so metrów ( kondygnacji).

 
• HOTEL ORAZ CENTRUM SPORTU I REKREACJI
Między ulicą Mostową, a terenami ogrodów sióstr zakonnych w naszym projekcie znajduje się kompleks hotelowy stanowiący zpalecze mieszkalne dla Starego Miasta i Wyspy. W kompleksie zaplanowane zostały hotele o trzech różnych standardach: pięcio-, trzy- i dwugwiazdkowych. Hotele stoją nad samą wodą oferując swym gościom widok na Wyspę i rzekę oraz doskonałą komunikację do wszelkich atrakcji Starego Miasta i Wyspy. Wyskość hoteli nie przekracza io metrów ( kondygnacji). Poza hotelami, w tym samym kwartale znalazłby się też Nowomiejski Ośrodek Sportu i Rekreacji z salami gimnastycznymi, basenem i boiskiem do piłki nożnej.
• Miejska Marina Jachtowa
Planuje się rewitalizację rzeki, jako przestrzeni żeglownej. Przystań została zaprojektowana przy północnym wylocie kanłu — na północ od projektowanej Wyspy. Znajduje się w niej duża wypożyczalnia małych i średnich łódek oraz baza dla łódek prywatnych. Planuje się, że rekreacyjny ruch żeglowny rozwinie się w okolicach Wyspy, ale także pamiędzy Wyspą, a praskim brzegiem, Centrum Kopernika i Portem Praskim. Na Wyspie — na północ od placu znajduje się ioo metrowy odcinek pływającego bulwaru przeznaczonego także na cumowanie.
• Centrum Informacji
Na działce u podnóża odsłoniętych po wojnie murów miejskich Warszawy — na skrzyżowaniu ulic Mostowej i Brzozowej planujemy budynek Centrum Informacji. Mieściłoby w sobie Miejskie Centrum Informacji Turystycznej, a także posiadało aktualne informacje na temat życia tętniącego na Wyspie i w jej okolicach. Ponieważ przestrzeń u podnóża odsłoniętych murów uważamy za udaną i wartę eksponowania na Centrum Informacji planujemy jako nieingerujący w tkankę parterowy budynek z ogrodem na dachu.
• Obiekty mieszkaniowo-usługowe
Od ulicy Mostowej w stronę południową wypełniamy działki budynkami wpisującymi się estetycznie w istniejącą zabudowę o funkcjach mieszkaniowychz usługami na parterach i w piwnicach.

 

na podstawie MIASTO I DEMOKRACJA

Wydawca: Muzeum Powstania Warszaskiego

www.1944.pl

ISBN 83-60142-65-3