Lata 1951-1970 patrz również 1928/9

 

Janusz Jaworski

 

Okres ten rozpoczyna się przyłączeniem do Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej Wydziału Elektrycznego Szkoły Inżynierskiej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda, a kończy - reorganizacją Wydziału i przejściem ze struktury katedralnej na instytutową. Szkoła Inżynierska im. H. Wawelberga i S. Rotwanda została ufundowana w 1881 r. przez właścicieli domu bankowego „Hipolit Wawelberg i Stanisław Rotwand”. Otwarto ją 4 września 1895 r. pod nazwą Średnia Szkoła Mechaniczno-Techniczna M. Mittego, początkowo z rosyjskim, a od 1905 r. polskim językiem wykładowym. Po kilku zmianach, od 1919 r. przyjęła nazwę Państwowej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga I S. Rotwanda. W latach międzywojennych szkoła miała dwa wydziały: mechaniczny i elektryczny. Po wojnie wznowiła działalność w 1945 r. jako Szkoła Inżynierska im. H. Wawelberga I S. Rotwanda. Od 1947 r. absolwentom Szkoły przyznawano tytuł inżyniera.
Ostatnim Rektorem Szkoły był prof. Ludwik Uzarowicz, a ostatnim Dziekanem jej Wydziału Elektrycznego był prof. Włodzimierz Kotelewski
(zmarły w 1951 r.). Decyzję o połączeniu Politechniki Warszawskiej i Szkoły Inżynierskiej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda zrealizowano w lecie 1951 r. Spowodowało ono zwiększenie kadry nauczającej oraz wzrost liczby studentów, szczególnie na Wydziale Elektrycznym i Mechaniczny [2, 5].
W roku 1951 na Wydziale Elektrycznym powstało pięć nowych katedr, a jednocześnie modyfikacji uległy profile i nazwy czterech dawnych katedr [18]. W końcu 1951 r. Wydział Elektryczny składał się więc z 16 katedr.
W roku 1955 Politechnika Warszawska obchodziła dziesięciolecie działalności powojennej. Rocznicę tę upamiętniono wydaniem księgi pamiątkowej pt. „Dziesięciolecie Politechniki Warszawskiej w Polsce Ludowej 1944—1955”
W roku 1959 powstało na Wydziale studium podyplomowe energetyki jądrowej, zorganizowane wspólnie z Uniwersytetem Warszawskim. W tym samym roku prof. dr Paweł Jan Nowacki objął kierownictwo powstałej wówczas Katedry Energetyki Jądrowej, przeniesionej po roku na Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa. Odejście prof. P. J. Nowackiego wraz z Katedrą Energetyki Jądrowej oraz równoczesne odejście prof. Czesława Mejro było dla Wydziału Elektrycznego stratą niepowetowaną. W 1966 r. minister Szkolnictwa Wyższego (mgr inż. Henryk Golański) powiadomił Politechnikę Warszawską o utworzeniu na Wydziale Elektrycznym Katedry Elektrotechniki Przemysłowej z kierownikiem prof. Tadeuszem Żarneckim
 

 

Rys. 3.12. Posiedzenie Rady Wydziału Elektrycznego z okazji 40-lecia Wydziału. Mała Aula, 1961 r.

Za stołem prezydialnym od lewej: prof. Tadeusz Oleszyński, prof. Władysław Latek, prof. Jan Podoski, doc. Jacek Wojtowicz.

Siedzą od lewej - rząd pierwszy: doc. Witold Kotowski, prof. Tadeusz Cholewicki, prof. Włodzimierz Szumilin, prof. Tadeusz Kahl, prof. Witold Szuman, prof. Jerzy Lando, prof. Zdzisław Grunwald, prof. Józef Żydanowicz;

rząd drugi - prof. Jerzy Kryński, prof. Kazimierz Kolbiński, prof. Stanisław Kończykowski;

rząd trzeci - doc. Stefan Lebson, prof. Bolesław Dubicki, doc. Franciszek Sondij

 

Przypadającą w roku 1961 czterdziestą rocznicę powstania Wydziału uczczono specjalną sesją Rady Wydziału (rys. 3.12).
Pod koniec lat sześćdziesiątych na Wydziale Elektrycznym pracowało:
16 profesorów, 18 docentów, 30 adiunktów z doktoratami, 126 innych nauczycieli akademickich, 11 pracowników inżynieryjno-technicznych, 52 technicznych i 22 administracyjnych. Prowadzono 26 laboratoriów ogólnych i 47 specjalistycznych. Organizacyjnie Wydział składał się wówczas z 16 katedr.
 

W ciągu lat 1951-1970 funkcje Dziekana sprawowali kolejno [35]:

 

1951/1952

1952/1953-1953/1954

1954/1955-1955/1956

1956/1957-1958/1959

1959/1960-1961/1962

1962/1963-1963/1964

1964/1965-1968/1969

1969/1970

prof. dr hab. Janusz Lech Jakubowski

doc. (prof. 1955) Czesław Mejro (rys. 3.13)

doc. (prof. 1962) Tadeusz Cholewicki (rys. 3.14)

doc. (prof. 1958) Kazimierz Kolbiński (rys. 3.15)

prof. dr Jan Podoski (rys. 3.16)

doc. (prof. 1965) Tadeusz Kahl (rys. 3.17)

prof. dr Jan Podoski

doc. (prof. 1971) dr hab. Tadeusz Kaczorek (rys. 3.18)

W latach 1951—1970 kilka wydarzeń ogólnokrajowych i wewnątrz- uczelnianych zapisało si na trwałe w historii Wydziału Elektrycznego. Wydarzenia ogólnokrajowe to „październik” 1956 i „marzec” 1968.
 

 

Na fali „odwilży” z wiosny 1956 r. już we wrześniu Sejm uchwalił nowelizację ustawy z 1951 r. Nowelizacja traktowała bardziej elastycznie zasady jednoosobowej odpowiedzialności i kierownictwa, ustalając, że rektor kieruje uczelnią przy udziale senatu, a dziekan - wydziałem przy udziale jego rady. Przywróciła także wybieralność na kadencje trzyletnie rektora i prorektorów, a na kadencje dwuletnie - dziekanów i prodziekanów. Minister otrzymywał jednak prawo sprzeciwu wyborowi i w wypadku „niewywiązywania się z obowiązków” odwołania urzędującego rektora „na wniosek senatu lub po wysłuchaniu opinii senatu” [2].
Przełom październikowy stworzył sprzyjające warunki dalszych zmian ustawy o szkolnictwie wyższym. Nową ustawę uchwalił Sejm w listopadzie 1958 r Charakterystyczną jej cechą było złożenie odpowiedzialności za pracę uczelni na samodzielnych pracowników nauki. Ustawa utrzymywała istotne elementy nowelizacji z 1956 r. - wybór władz akademickich, dalej - przywracała tradycyjne stopnie naukowe doktora i docenta (w 1969 r. stopień docenta przemianowano na stopień doktora habilitowanego). Ustawa wprowadzała rotację pomocniczych pracowników nauki, ograniczając pracę na stanowisku asystenta do 2 lat, a na stanowisku starszego asystenta do 6 lat. Awans na stanowiska adiunkta uwarunkowano uzyskaniem doktoratu. Jednocześnie stworzono stanowiska pracowników dydaktycznych: wykładowcy i starszego wykładowcy, znie: o natomiast z prekluzją trzyletnią stanowisko zastępcy profesora.

 

Prof. Tadeusz Kahl

Prof. dr hab Tadeusz Kaczorek


Jeżeli „październik” 1956 stymulował zmiany w kierunku zwiększenia autonomii uczelni, to „marzec” 1968 (rys. 3.19) był odwrotem w stronę centralizacji i likwidacji jej samodzielności. Nowelizacja ustawy z grudnia 1968 r. wprowadzała ponownie zasadę mianowania rektora, prorektorów, dziekanów i prodziekanów przez ministra. Jednocześnie władza rektora i dziekana uległa rozszerzeniu kosztem senatu i rady wydziału [2]. Ustawowo wzmocniono rolę Partii i ZNP na terenie uczelni i Wydziału.

 

 


Spośród wydarzeń wewnątrzuczelnianych trzeba tu wspomnieć o przyłączeniu do Politechniki w 1966 r. Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej oraz o pierwszych oznakach przechodzenia do struktury instytutowej. Za te ostatnie można uznać powstanie dwóch instytutów międzywydziałowych: Instytutu Matematyki w 1963 r. z dyrektorem prof. Edwardem Otto i Instytut Fizyki w 1965 r. z dyrektorem prof. Szczepanem Szczeniowskim. Obydwa Instytuty miały początkowo charakter luźnej federacji wydziałowych katedr matematyki i fizyki